Nhà cổ “Đốc Phủ Sứ Nguyễn Văn Kiên” đã được đề nghị xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, thành phố

​

Ảnh: Nhà cổ “Đốc Phủ Sứ Nguyễn Văn Kiên”

Đây là ngôi nhà cổ rất quý hiếm thuộc hai ngôi nhà cổ thời Pháp thuộc còn tồn tại đến ngày nay ở Tây Ninh. Qua bao biến cố lịch sử, ngôi nhà cổ "Nhà cổ Đốc phủ sứ - Nguyễn Văn Kiên" đã phần nào bị hư hỏng, tuy nhiên các hậu duệ "Đốc phủ sứ" đã có công gìn giữ để lưu truyền – kỷ niệm cho các thế hệ con cháu đời sau. Nguyện vọng của bà Trần Ngọc Sương (hiện nay 78 tuổi) là cháu cố ngoại đời thứ tư của Đốc phủ sứ Nguyễn Văn Kiên được gia tộc giao nhiệm vụ trông nom giữ gìn nhà cổ mong muốn được các cấp thẩm quyền xếp hạng nhà cổ là di tích để được sự hỗ trợ chính đáng về vật chất để sửa chữa ngôi nhà cổ cho bền vững, lâu dài.

Theo hồ sơ lý lịch ngôi nhà cổ của Sở VHTTDL "Nhà cổ Đốc Phủ sứ - Nguyễn Văn Kiên", nhà được xây dựng vào năm 1894, rộng 12 m, dài 20 m, gồm một trệt và một gác lững với nhiều gian phòng cho nhiều thế hệ sinh sống. Từ cột, kèo, vách, gác lững cho đến bàn thờ được làm hoàn toàn bằng các loại gỗ quý, chạm trổ những phù điêu rồng bay, phượng múa. Tổng thể căn nhà được xây dựng theo kiểu chữ Đinh, đây là ngôi nhà có lối kiến trúc độc đáo vừa mang nét cổ kính trang nghiêm, vừa thể hiện tính phóng khoáng, trang nhã, với lối kiến trúc giao thời giữa hai thế kỷ XIX - XX. Ngôi nhà được Ông Nguyễn Văn Kiên (1854-1914) là người miền Trung vào Nam bộ, từng giữ chức Đốc Phủ sứ - một chức quan lớn thời Pháp thuộc, ngôi nhà được ông xây dựng để ở và thờ tổ tiên, tồn tại cho đến ngày nay nên gọi là "Nhà cổ Đốc Phủ sứ". Nhà cổ Đốc Phủ sứ có giá trị về mặt văn hóa, kiến trúc - nghệ thuật, là sự giao tiếp văn hóa Đông - Tây được chọn lọc, tiếp thu và vận dụng một cách tài tình, hợp lý, tạo cho ngôi nhà một phong cách riêng, sang trọng nhưng bình dị, gần gũi.

Căn cứ kết quả khảo sát, nghiên cứu về di tích để phân loại theo quy định tại Điều 11 Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 21/9/2010 của Chính phủ. Nhà cổ Đốc Phủ sứ thuộc loại di tích kiến trúc nghệ thuật. Việc khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích được áp dụng theo quy định tại khoản 13 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa; Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 21 tháng 9 năm 2010 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa, cụ thể: Tổng diện tích khoanh vùng khu vực bảo vệ di tích nhà cổ Đốc Phủ sứ là 4357,6m², trong đó: Khu vực bảo vệ I là vùng có các yếu tố gốc cấu thành di tích, gồm: nhà cổ Đốc Phủ sứ và các vật dụng có liên quan, được thể hiện bằng đường viền màu đỏ bao quanh trên bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích. Khu vực này có diện tích 274.0 m²; Khu vực bảo vệ II là vùng bao quanh tiếp giáp khu vực bảo vệ I của di tích, gồm toàn bộ khu đất còn lại gồm: Cổng, tường rào, sân vườn và ngôi nhà phía sau mới xây dựng, được thể hiện bằng đường viền màu xanh bao quanh trên bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích. Khu vực này có diện tích 4083,6 m².

Nhà cổ "Đốc phủ sứ - Nguyễn Văn Kiên" nếu được xếp hạng là di tích cấp tỉnh, thành phố và được sự quan tâm của ngành chức năng tạo điều kiện kinh phí để trùng tu, tôn tạo đảm bảo yếu tố nguyên gốc, ngôi nhà cổ sẽ thực sự là một điểm đến hấp dẫn của du khách đến với Tây ninh. Theo ông Lê Hồng Tăng – PGĐ Sở VHTTDL ngôi nhà cổ nằm bên bờ sông Vàm cỏ thơ mộng sẽ trở thành một trong những điểm tour du lịch của ngành nếu được đầu tư đầy đủ. Dự kiến Sở VHTTDL sẽ chọn nơi này là điểm sinh hoạt văn hóa nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ cho các nghệ nhân đam mê loại hình nghệ thuật này của thành phố Tây Ninh, đồng thời phục vụ du khách, làm cho ngôi nhà cổ trường tồn với thời gian và gắn bó mật thiết với các thế hệ, giúp giới trẻ trong và ngoài tỉnh, các nhà nghiên cứu tìm hiểu về cội nguồn của một thành phố Tây Ninh xưa, vừa gần gũi với nghệ thuật truyền thống dân tộc, vừa làm giàu yếu tố nhân văn – văn hóa của tâm hồn Việt trong thời đại hội nhập và phát triển.

Với ý nghĩa lịch sử và giá trị khoa học – văn hóa, thẩm mỹ của ngôi nhà cổ, nhà cổ "Đốc phủ sứ - Nguyễn Văn Kiên" đã được các nhà chuyên môn thẩm định thuộc loại di tích kiến trúc quý hiếm có một không hai ở Tây Ninh. Căn cứ Thông tư 09/2011/TT-BVHTTDL ngày 30/12/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quy định về nội dung hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh, nhà cổ "Đốc phủ sứ-  Nguyễn Văn Kiên" hội đủ các điều kiện để đề nghị các cấp thẩm quyền xếp hạng theo Luật Di sản văn hóa. Sở VHTTDL đã hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị UBND tỉnh xếp hạng "Đốc phủ sứ-  Nguyễn Văn Kiên" là di tích cấp tỉnh, thành phố./.

Người viết: V.H.M